Θέατρο Οι δημιουργοί γράφουν

«Στη σκηνή δικαιώνονται πρόσωπα αδικαίωτα…»

Η συγκλονιστική ιστορία της Ελένης Παπαδάκη, ζωντανεύει εκ νέου από 12 Οκτωβρίου στην παράσταση “Για την Ελένη”,κάθε Τετάρτη και Πέμπτη στον καινούργιο θεατρικό χώρο του Δημήτρη Λάλου ΤempusVerum-Εν Αθήναις στο Γκάζι, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη και την Μαρία Κίτσου στον ρόλο της σπουδαίας ηθοποιού.

Με αφορμή την παράσταση που βασισμένη στο βιβλίο του Μάνου Ελευθερίου ««Η γυναίκα που πέθανε δυο φορές», πρωτοανέβηκε στις 31 Μαρτίου στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, ο Μάνος Καρατζογιάννης έγραφε στο artplay.gr :

«Kαι με το μίσος περνάει ο καιρός. Και με το μίσος γεννιέται η παραφροσύνη και μένουνε μισοί οι λαοί και οι άνθρωποι. Το θεματικό φεστιβάλ του Eθνικού Θεάτρου για τον εμφύλιο πόλεμο έρχεται όχι για να μας διχάσει αλλά για να μας ενώσει σε έναν κοινό τόπο, σε μια τουλάχιστον κοινή πεποίθηση όσο οι ιδεολογίες και τα συστήματα γύρω μας καταρρέουν. Αυτόν τον τόπο αναζήτησα στην περίπτωση της Ελένης Παπαδάκη, η ιστορία της οποίας ζωντανεύει για πρώτη φορά στη θεατρική σκηνή – μετά την πρόταση μου στην Πειραματική σκηνή – με τη Μαρία Κίτσου στο ρόλο της ηθοποιού και τον Σπύρο Κυριαζόπουλο σε εκείνον του εκτελεστή της. Άλλωστε, στη σκηνή δικαιώνονται πρόσωπα αδικαίωτα… Έτσι, η τραγική ηθοποιός – «θύμα με ονοματεπώνυμο» στα δεκεμβριανά – επιστρέφει για να αφηγηθεί το εμφύλιο κύτταρο του θεάτρου, του τόπου, του καιρού της. Έχουν ειπωθεί πολλά, όλα στα σκοτεινά, εκεί όπου «προχωρούσαν και οι ήρωες», που έσωσε η Παπαδάκη από το εκτελεστικό απόσπασμα λίγο πριν εκτελεστεί και η ίδια. Ένα όμως είναι το σίγουρο: η Παπαδάκη δεν ήταν ο μέσος όρος. Θεατρίνα, ανύπαντρη, με αμφιλεγόμενη προσωπική ζωή, καπνίστρια, οδηγός αυτοκινήτου, μεγαλοαστή, ιδιαιτέρως καλλιεργημένη μα πάνω από όλα μια σκηνική ιδιοφυία, όπως οι ίδιοι οι κριτικοί θεάτρου μαρτυρούν. Η προσωπική της ετερότητα συναντά τη δημόσια εμφύλια περίοδο της χώρας και κάπου εκεί γράφεται ίσως η πιο μελανή ιστορία το θεάτρου μας. Πόσο ανεκτικοί είμαστε στο διαφορετικό, στο οποιοδήποτε ξένο όταν οι συνθήκες γύρω μας στενεύουν; Πως καταλαβαίνουμε τα δραματικά πρόσωπα και όχι τα ίδια τα βιολογικά πρόσωπα που τα γεννάνε; Τα μέσα και τα εργαλεία αλλάζουν, αλλά το θέμα και στα τρία ολότελα διαφορετικά έργα που καταπιάστηκα την τελευταία διετία (Ποιος σκότωσε τον σκύλο τα μεσάνυχτα; Σ’ εσάς που με ακούτε και Για την Ελένη) είναι το ίδιο: η ετερότητα και ο σεβασμός στο διαφορετικό. Με τον ιστορικό νου του Μάνου Ελευθερίου, αφοσιωμένου συλλέκτη της προσωπικής ιστορίας της Παπαδάκη και με την παραπάνω καλλιτεχνική ανησυχία, το πρόσωπο επιστρέφει στο χώρο του. Ίσως η παραφροσύνη του καιρού της γίνει το μέσο για να αρθρωθεί ολοκάθαρα το αίτημα: μόνο μέσα από το σεβασμό στην προσωπική ιστορία του άλλου και όχι από συνήθη επαναστατικά τσιτάτα, ενδέχεται να έρθει η δημοκρατία που όλοι ονειρευόμαστε».

Μάνος Καρατζογιάννης