Στο Κρατικό Θέατρο της Θουριγγίας στη Γερμανία, στο Τheater und Philharmonie Thüringen , κάνει πρεμιέρα την Παρασκευή 23 Σπτεμβρίου το έργο του Μπρεχτ “Μάνα Κουράγιο”, μια παράσταση σε σκηνοθεσία του Τούρκου Turgay Dogan και την Ελληνίδα νεαρή ηθοποιό Κατερίνα Παπανδρέου μεταξύ των πρωταγωνιστών, η οποία και γράφει την εμπειρία της στο artplay.gr, σημειώνοντας μεταξύ άλλων πως “ο σκηνοθέτης θέλησε να βιντεοσκοπήσει πρόσφυγες να προσφωνούν στα αραβικά τις μπρεχτικές επικεφαλίδες. Τόπος γυρίσματος οι προσφυγικοί καταυλισμοί στα σύνορα Τουρκίας Συρίας. Ημέρα γυρίσματος η 17η Ιουλίου. Το γύρισμα ακυρώθηκε -για την ακρίβεια απαγορεύτηκε- καθώς την προηγούμενη νύχτα η Τουρκία γέμισε τανκς και νεκρούς από ένα αποτυχημένο πραξικόπημα κατά του Ερντογάν!”
Η Κατερίνα, που ερμηνεύει την Υβετ, τη νεαρη πόρνη που σταδιακα αρρωσταινει απο σύφιλη αλλά καταφέρνει να παντρευτεί έναν λοχαγό και να επιβιωσει, σημειώνει:
“Ο πόλεμος έλειψε πολλά χρόνια απ’ αυτόν τον τόπο, είναι ολοφάνερο. Πού να βρουν λοιπόν οι άνθρωποι το ήθος; Η ειρήνη είναι μπάτε σκύλοι αλέστε, μόνο ο πόλεμος βάζει τάξη στα πράγματα. Στην ειρήνη οι άνθρωποι γίνονται σκορποχώρι, ξοδεύονται αλόγιστα. Ο καθείς χλαπακιάζει κατά βούληση. Πόσα παλληκάρια και πόσα γερά άλογα έχει αυτή η πόλη δεν το ξέρει κανείς, γιατί δεν έκατσε ποτέ κανείς να τα μετρήσει. Μόνο στον πόλεμο μετράνε στον πόντο ανθρώπους και ζωντανά γιατί όλοι ξέρουν πως χωρίς τάξη δε γίνεται πόλεμος!” .
Με αυτά τα λόγια ξεκινάει ο Μπρεχτ. Με έναν ύμνο στον πόλεμο. Αυλαία, οι περίφημοι μπρεχτικοί τίτλοι, η αλλόκοτη μουσική του Ντεσάου και η Άννα Φίρλινγκ. Με τα τρία της παιδιά και την πραμάτια της κάνει αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα απ’ όλα – κι απ’ όλους: να κερδίζει απ’ τον πόλεμο. Μάνα Κουράγιο. Μάνα, κάνε κουράγιο, ο πόλεμος τελειώνει; Μάνα, κουράγιο μη φοβάσαι, η ειρήνη αργεί να ‘ρθει; Η Μάνα με το περισσευούμενο κουράγιο;
Τί ήθελε να πει ο ποιητής δεν ξέρω, αλλά αυτό το προσωνύμιο έχει για μένα κάτι το διόλου αυτονόητο -κρύβει πιστεύω όλη την ποίηση του Μπρεχτ. Μια ποίηση ίσως στα αυτιά μας λίγο ξένη, ας πούμε πιο τραχιά, πιο ξύλινη, πιο χειροπιαστή.
Στις τελευταίες πρόβες μου ‘ρχονται συχνά στο νου οι αρχαίες τραγωδίες. Όπως η Αντιγόνη, ο Ορέστης, ο Αγαμέμνονας, σύμβολα είναι, φιγούρες-καθρέφτες μιας κοινωνίας έτσι κι η Μάνα Κουράγιο ένα σύμβολο. Μία από τους τόσους χιλιάδες που κερδίζουν από τον πόλεμο. Ο Άιλιφ, ένας από τους χιλιάδες στρατιώτες που καυχιούνται για τα βίαια κατορθώματά τους -και για τί άλλο να καυχηθεί κανείς στον πόλεμο, μεταξύ μας…
Ο Μάγειρας σύμβολο της τροφής, της θρέψης και ο Ιεροκήρυκας της πίστης – ζει άραγε κανείς χωρίς αυτά τα δύο; Η Υβέτ, μία από τους χιλιάδες που επιβιώνουν πουλώντας το κορμί τους. Κι η Κάτριν, η μουγγή, μόνη κηλίδα ευαισθησίας, άρα ομορφιάς, πάνω σ’ αυτό τον πολεμικό καμβά. Ο πόλεμος είναι δίπλα μας, ανέκαθεν ήταν. Τώρα απλώς μας χτύπησε την πόρτα. Και τί είναι άραγε τα παιδάκια στο Ωραιόκαστρο, αν όχι ο καθρέφτης ενός πολέμου;
O σκηνοθέτης της παράστασης ,Τούρκος γεννημένος και μεγαλωμένος στη Γερμανία, θέλησε να βιντεοσκοπήσει πρόσφυγες να προσφωνούν στα αραβικά τις μπρεχτικές επικεφαλίδες. Τόπος γυρίσματος οι προσφυγικοί καταυλισμοί στα σύνορα Τουρκίας Συρίας. Ημέρα γυρίσματος η 17η Ιουλίου. Το γύρισμα ακυρώθηκε -για την ακρίβεια απαγορεύτηκε- καθώς την προηγούμενη νύχτα η Τουρκία γέμισε τανκς και νεκρούς από ένα αποτυχημένο πραξικόπημα, ενάντια σε ποιον; στον Ερντογάν!
Ας μην αναλύσουμε περεταίρω την επικαιρότητα και τις πάμπολλες διαστάσεις ενός τέτοιου κειμένου σήμερα. Η λεγόμενη προσφυγική κρίση -στη Γερμανία κάθε δεύτερη είδηση στο newsfeed περιέχει τη λέξη Flüchtling/ πρόσφυγας- κρύβει από πίσω της έναν πόλεμο. Και είναι μόνο ένας από τους τόσους. Ας πάψουμε λοιπόν να βλέπουμε τη Μάνα Κουράγιο σαν κάποιο εξωγήινο τέρας, που μόνο το κέρδος της σκέφτεται και δεν πα να πεθαίνουν τα παιδιά της, αυτή μένει αλύγιστη. Πόσοι κερδίζουν σήμερα που μιλάμε από κάποιον πόλεμο; Πόσοι κερδίζουν και πόσοι σιωπούν απέναντι σε αυτό το κέρδος; Πόσοι κερδίζουμε και πόσοι σιωπούμε; Δε λέω ότι έρχεται σήμερα ο Μπρεχτ να μας μοιράσει ευθύνες και κατηγορίες, λέω απλώς..ας σταματήσουμε να βλέπουμε αυτή τη Μάνα σαν κάποιο τέρας, κι ας δούμε το μικρό τερατάκι απέναντί μας, δίπλα μας, μέσα μας.
“Δε θα σας αφήσω να μου κακολογάτε τον πόλεμο. Ο πόλεμος χορταίνει τον κόσμο πιο καλά.” , λέει η Μάνα Κουράγιο. Κι όσοι διαφωνούν μαζί της, ας σηκώσουν το χέρι».
Κατερίνα Παπανδρέου
Ταυτότητα
Σκηνοθεσία: Turgay Dogan
Σκηνικά: Lilith-Marie Cremer
Μουσική διδασκαλία/ Διεύθυνση ορχήστρας: Olav Kröger
Δραματουργία: Svea Haugwitz
Video: Katrin Köhler
Παίζουν: Mechthild Scrobanita, Anne Diemer, Katerina Papandreou, Ioachim Zarculea, Ouelgo Téné, Thorsten Dara, Manuel Kressin, Manuel Struffolino, Johannes Emmrich
Στην ορχήστρα μέλη της Φιλαρμονικής Ορχήστρας Altenburg- Gera
Φωτογραφίες: Sabina Sabovic
