«Μετάξι», παρασταση θεατρο ντοκιμαντερ ειδικου χωρου για την μεταξοβιομηχανία «Χρυσαλίς» της Γουμένισσας , ήταν ο τίτλος του trailer, που είχα μπροστά μου την Τρίτη. Τα ονόματα της σκηνοθέτιδας Αναστασίας Χατζηλιάδη και του γνωστού visual artist- σκηνογράφου και σκηνοθέτη Στάθη Μήτσιου, δεν μου προκάλεσαν καμιά απορία, ξέροντας τη φιλοσοφία τους και την αγάπη τους, γι αυτό το θεατρικό είδος. Το ότι η οργάνωση παραγωγής γινόταν από τον π. Χριστόδουλο Παπακώστα, μου δημιούργησε ερωτηματικά. Τι να σημαίνει αυτό το π. άραγε; Η απορία αυτή ξετύλιξε το κουβάρι μιας υπέροχης, αληθινής ιστορίας, όπου για μια ακόμη φορά, αποδεικνύεται με τον καλύτερο τρόπο, πως τη διαφορά την κάνουν οι άνθρωποι που λειτουργούν με όραμα και πείσμα, και με όχημα την τέχνη, δουλεύουν ομαδικά, για μια καλύτερη Ελλάδα, που σέβεται την ιστορία της.
Οι πρώτες απορίες μου λύθηκαν όταν συνάντησα τον Στάθη Μήτσιο.
«Η καλλιτεχνική μας ομάδα «Δρώσα Τέχνη» σε συνεργασία με τη Θεατρική Ομάδα «Ο Θίασος των Ονείρων» παρουσιάζουν το «Μετάξι», παράσταση θεάτρου-ντοκιμαντέρ ειδικού χώρου (site-specific) για την μεταξοβιομηχανία «Χρυσαλίς», της οικογένειας Αθανασιάδη, στη Γουμένισσα, που θα παρουσιαστεί στην εσωτερική αυλή του διατηρητέου βιομηχανικού κτιρίου, του οποίου η Βόρεια πτέρυγα το 1999 καταστράφηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά αφήνοντας όρθιους μόνο τους πέτρινους τοίχους, με στόχο να ευαισθητοποιήσουμε την πολιτεία για την άμεση αναστύλωσή του. Συμμετέχουν επίσης οι κάτοικοι της περιοχής, πρώην εργάτριες της μεταξοβιομηχανίας, ερευνητές, μηχανικοί και αρχιτέκτονες.»
«Ήταν μια ιδέα της ομάδας σας ή ανάθεση έργου;»
«Όλα ξεκίνησαν πριν ένα χρόνο, όταν με την Αναστασία Χατζηλιάδη και σε συνεργασία με το Θεατρικό Εργαστήρι Γιαννιτσών, ανεβάσαμε τη θεατρική παράσταση « Εγώ είμαι ο τόπος σου». Μια παράσταση στον «Τουρμπέ» Γιαννιτσών, ένας οθωμανικός τόπος λατρείας, που ήταν το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα ενός project, που ξεκίνησε με στόχο τη διερεύνηση της σχέσης ανάμεσα στον πολίτη και την πόλη του. Εκεί λοιπόν μας συνάντησε ο πάτερ Χριστόδουλος Παπακώστας και μας πρότεινε να επισκεφτούμε τη Γουμένισσα προκειμένου με αντίστοιχο τρόπο, δηλαδή μέσω της συλλογικής μνήμης, να αναδείξουμε την περιοχή και την ιστορία της, συνδέοντας τη με το παρόν, αλλά και ξαναζωντανεύοντας την με προοπτική στο μέλλον.»
«Είπατε πάτερ. Είναι ο παππάς της Γουμένισσας;»
«Όχι είναι μοναχός, ιδιαίτερα δραστήριος, που έχει όραμά του την ανάδειξη της Γουμένισσας και της πολιτιστικής της κληρονομιάς. Θα μιλήσετε άλλωστε στη συνέχεια μαζί του και θα σας δώσει τις επιπλέον λεπτομέρειες της πρωτοβουλίας. Επισκεπτόμενοι λοιπόν το χώρο, καταλήξαμε πως το μεταξουργείο, θα ήταν σε πρώτη φάση ο ιδανικός πρεσβευτής αυτής της προσπάθειας.»
«Όσον αφορά το δικό σας κομμάτι ως εικαστικός υπήρξαν δυσκολίες σ αυτό το εγχείρημα;»
« Το αρχικό ήταν πως δεν υπήρχε μια προκαθορισμένη σκηνή, όπως θα λέγαμε. Έπρεπε να μελετηθεί ο χώρος, έτσι ώστε να επιλεχτεί το σημείο του κτιρίου όπου θα λάβει χώρα το δρώμενο και θα φιλοξενηθεί το κοινό και να σχεδιαστούν οι εφαρμογές που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν, υπηρετώντας την παράσταση-ντοκιμαντέρ, αλλά και λαμβάνοντας υπόψη τη στατικότητα του κτιρίου και την ασφάλεια , χωρίς επεμβάσεις που θα αλλοίωναν τα χαρακτηριστικά του. Είναι μια δημιουργική πρόκληση, που με εξιτάρει από την πρώτη στιγμή. Δυσκολίες συνεχίζουν να προκύπτουν, μια που είναι work in progress, έργο σε εξέλιξη κι αυτό συνεπάγεται μια συνεχή εγρήγορση αλλά και ένα αυξημένο αίσθημα ευθύνης μια που δεν είναι μια απλή θεατρική παράσταση με επαγγελματίες ηθοποιούς. Αυτό το κομμάτι ειδικά, θα μπορούσε να σας το εξηγήσει η Αναστασία, που είναι και η σκηνοθέτης.»
« Αλήθεια κυρία Χατζηλιάδη, πόσο εύκολο είναι να στηθεί μια τόσο απαιτητική παράσταση, όπως το θεατρικό ντοκιμαντέρ, με ερασιτέχνες ηθοποιούς και ηλικιωμένους κατοίκους της Γουμένισσας;»
«Πιστέψτε με καθόλου εύκολο. Αλλά ταυτόχρονα είναι μια πρόκληση και ουσιαστική εμπειρία. Από τη μία έχεις μια απίστευτη ενέργεια που πηγάζει από τη δυναμική του κτιρίου κι από την άλλη την ενέργεια των ανθρώπων της βιοπάλης του προηγούμενου αιώνα, που είναι οι ζωντανοί μάρτυρες της ιστορίας του κτιρίου.
Ταυτόχρονα πρέπει να διδάξεις τον τρόπο και τη χρονική σειρά της αφήγησης, να καθοδηγήσεις με σεβασμό, κρατώντας τις ισορροπίες και διαχειριζόμενη με λεπτότητα τις ιδιαιτερότητες του καθενός, που πηγάζουν από την εσωστρέφεια της κλειστής κοινωνίας αυτής της γενιάς των ανθρώπων. Γυναικών, που υπήρξαν εργάτριες στο μεταξουργείο από την εφηβική τους ηλικία και η ζωή τους υπήρξε άρρηκτα συνδεδεμένη με την πορεία της.
Το δραματοποιημένο μέρος του ντοκιμαντέρ, θελήσαμε να υλοποιηθεί από την τοπική θεατρική ομάδα, γιατί είναι σημαντική η συμμετοχή της νεολαίας και των καλλιτεχνικών ομάδων της περιοχής, για να πετύχουμε το στόχο μας. Τη σύνδεση του παρελθόντος με τη σύγχρονη πραγματικότητα, δίνοντας ζωή και νέα χρήση, σ ένα εμβληματικό για την περιοχή κτιριακό οικοδόμημα που μέχρι τώρα ήταν εγκαταλελειμμένο . Η συμβολή και η βοήθεια του πάτερ Χριστόδουλου όσον αφορά την προσβασιμότητα στο χώρο ήταν καθοριστική, έχοντας επιληφθεί όσον αφορά στις μελέτες του διατμηματικού της πολυτεχνικής σχολής αλλά και τις άδειες χρήσης από την ιδιοκτήτρια κα Αθανασιάδου.»
ARVE Error: Mode: lazyload not available (ARVE Pro not active?), switching to normal mode«Πάτερ Χριστόδουλε ο ρόλος σας σ αυτό το project αντιλαμβάνομαι ότι είναι καθοριστικός. Θα μπορούσατε να μου διευκρινίσετε τις αρμοδιότητές σας και το πώς ξεκίνησε αυτή η πρωτοβουλία, στην οποία πλέον συμμετέχει η τοπική κοινωνία αλλά κι ο καλλιτεχνικός κόσμος της περιοχής;»
« Είμαι μοναχός, διάκονος, υπεύθυνος στρατηγικού σχεδιασμού, επικοινωνίας και ανάπτυξης στη μητροπολιτική περιφέρεια Γουμένισσας. Όταν λέμε ανάπτυξη εννοούμε αειφόρο κι αξιοβίωτη ανάπτυξη. Δηλαδή ανάπτυξη που δεν θα γίνεται σε βάρος της ποιότητας ζωής των ανθρώπων, αλλά αντίθετα η ποιότητα ζωής τους θα είναι παράμετρος ανάπτυξης.
Αυτό που γίνεται τώρα είναι μία δράση που έχει πίσω της 25 χρόνια αγώνα και προσπάθειας υπό τη σκέπη του σεβασμιότατου Μητροπολίτη Δημήτριου, που αγκάλιασε την ιδέα της ομάδας μοναχών της μητρόπολής μας στην οποία ανήκω, να υπερασπιστούμε μέχρι τελικής πτώσεως και να αναδείξουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά. Όντας κι εγώ ο ίδιος στο διατμηματικό της πολυτεχνικής το διάστημα 1998- 2000 χρησιμοποίησα τις γνώσεις μου αλλά και κάθε επιστημονικό μέσον και οδό για την εκπόνηση εμπεριστατομένων μελετων και master plan όσον αφορά στην ιστορικότητα, την ιστορική ταυτότητα των μνημείων και κτιρίων της περιοχής, έχοντας ακόμη και οικονομετρικές μελέτες. Ένα από τα έργα που συμπεριλάβαμε στα προγράμματα που χρηματοδοτήθηκαν μέσω ΕΣΠΑ, ήταν η αποκατάσταση του ιστορικού ναού του Αγ Γεωργίου.
Παρακολουθώντας τη διεθνή πρακτική για την ανάδειξη, επανάχρηση μνημειακών χώρων, ήμουν πλέον απόλυτα πεπεισμένος πως μέσω της εικαστικής παρέμβασης και δημιουργίας θα μπορούσα να προσελκύσω το ενδιαφέρον σε κτίρια που μοιάζουν καταδικασμένα και θα «φωτίσω» τις προσπάθειες που γίνονται για τη διάσωσή τους , στοχεύοντας στο συγκινησιακό. Έμαθα για τη δουλειά της Αναστασίας και του Στάθη και τη μέρα της πρεμιέρας τους πέρυσι στα Γιαννιτσά, στην κυριολεξία τους απήγαγα. Είμαι τυχερός που τους συνάντησα, γιατί έχουμε κοινή φιλοσοφία και κώδικες επικοινωνίας και νιώθω πως δουλεύουμε για ένα κοινό όραμα. Μεγάλη είναι και προσφορά της κυρίας Ελένης Αθανασιάδου, που μου έχει δώσει την άδεια χρήσης του χώρου που της ανήκει, με νόμιμες συμβολαιογραφικές διαδικασίες. Η εμπιστοσύνη της με τιμά και διευκολύνει το έργο μας.» μου λέει με εντυπωσιακή θέρμη κι αποφασιστικότητα, ο πάτερ Χριστόδουλος.
«Είναι τιμή και μεγάλη χαρά και για μας, ως θεατρική ομάδα Γουμένισσας, να συμμετέχουμε σε ένα τέτοιο φιλόδοξο και πρωτοποριακό project όπως ένα θεατρικό ντοκιμαντερ, που μας αφορά άμεσα» συνεχίζει την κουβέντα μας ο Άγγελος Κουρέπης, 23 ετών συνιδρυτής μαζί με την Αχιλλεία Παπαιωάννου της τοπικής ερασιτεχνικής θεατρικής ομάδας Γουμέννισας «Ο θίασος των ονείρων».
Στην ομάδα αυτή και οι δύο είμαστε και ηθοποιοί και επίσης σκηνοθετώ. Αν και αριθμούμε 12 μέλη, εκδήλωσαν ενδιαφέρον κι άτομα από καλλιτεχνικές ομάδες γειτονικών περιοχών και μας ενθουσιάζει ως νέους ανθρώπους και καλλιτέχνες το γεγονός, ότι θα δουλέψουμε από κοινού και μάλιστα υπό την καθοδήγηση επαγγελματιών όπως η Αναστασία Χατζηλιάδη και ο Στάθης Μήτσιος.
Είναι ξεχωριστή εμπειρία, να γίνεσαι μέρος της ιστορίας του τόπου σου αναβιώνοντάς τη και να γίνεσαι κοινωνός της σύνδεσής της με τη σύγχρονη πραγματικότητα.»
Στην τηλεφωνική επικοινωνία μας, η κυρία Παναγιώτα Κωνσταντινάκου, ερευνήτρια και δραματουργός του project, μιλά με συγκίνηση για την εμπειρία της
«Θα το χαρακτήριζα ως ένα ταξίδι αυτογνωσίας μέσα από τη ζωή και την ιστορία των άλλων.» μου απαντά. « Μετά από την ιστορική και κοινωνιολογική έρευνα που πραγματοποιήθηκε, έπρεπε να προσαρμόσω τη δραματουργία στο στόχο του εγχειρήματος και στο σύστημα οργάνωσης επί σκηνής σύμφωνα με τη σκηνοθετική φιλοσοφία.
Έχοντας εργαστεί δύο χρόνια στο Κιλκίς και μένοντας στην Αθήνα στο Μεταξουργείο, το οποίο έχω παρακολουθήσει να ανασχηματίζεται και να συστήνεται εκ νέου στους κατοίκους του, παρόλο που η απόσταση δημιουργούσε δυσκολίες στην εκπόνηση του έργου δεν μπόρεσα να αποφύγω τη συγκινησιακή φόρτιση, ακούγοντας τις διηγήσεις αυτών των γυναικών. Το να ακούς πως στα 14 τους χρόνια παρατούσαν το σχολείο για να δουλέψουν και να στηρίξουν την οικογένειά τους σε κάνει να αναλογίζεσαι τη σημερινή κατάσταση όπου η οικονομική κρίση εξωθεί όλο και περισσότερα παιδιά σε όλο και μικρότερη ηλικία να εγκαταλείπουν το σχολείο».
Ένας βιομηχανικός χώρος που τα κουφάρια των μηχανών του μοιάζουν φαντάσματα του παρελθόντος, μια που σίγησαν πριν 30 χρόνια σε ένα κτίριο που χαρακτηρίστηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο από την πολιτεία. Βυθιζόμενοι στις αναμνήσεις του χώρου και του υλικού, αφηγούμενοι προσωπικές όσο και συλλογικές ιστορίες, οι συμμετέχοντες αναλαμβάνουν να ταξιδέψουν τους θεατές της ιδιότυπης αυτής παράστασης στην πραγματικότητα του τότε, να τους προβληματίσουν για το παρόν αλλά και να τους επιτρέψουν να οραματιστούν το μέλλον. Πού μπορεί άραγε να φτάσει ένα κουκούλι που ξετυλίγεται;»
Ρεπορτάζ- Κείμενο: Μαρία Μαυρίδου
«Μετάξι»
Ένα θεατρικό ντοκιμαντέρ για την μεταξοβιομηχανία «Χρυσαλίς» Γουμένισσας
Κυριακή 7, Δευτέρα 8 και Τρίτη 9 Αυγούστου 2016 στις 9.15 μ.μ
στην εσωτερική αυλή του Μεταξουργείου «Χρυσαλίς» στη Γουμένισσα.
Τηλ. Κρατήσεων: 6944173330, 6984812372
Σκηνοθεσία: Αναστασία Χατζηλιάδου
Έρευνα – Δραματουργία: Παναγιώτα Κωνσταντινάκου
Εικονικό Περιβάλλον: Στάθης Μήτσιος
Μουσική: Αντώνης Ζώρας (ΤΣΟΛΙΑΣ )
Φωτογραφία: Ελευθερία Καλπενίδου
Συντονισμός – Οργάνωση παραγωγής: π. Χριστόδουλος Παπακώστας
