Έναν πολύχρωμο, χειροποίητο κόσμο, σαν αυτόν που ξέρουν να φτιάχνουν τα παιδιά, που μοιάζει με ένα ταξίδι στη φαντασία και με νησάκι μες τον ωκεανό, όπως αυτό που θα ξεπροβάλλει από την ορχήστρα της Επιδαύρου, με δέντρα που κανένα δεν μοιάζει με το άλλο, ένα σύννεφο, αλλά και μια τεράστια μπάλα που θα είναι ο ήλιος και το φεγγάρι, και άλλα μικρά μυστικά, μας αποκαλύπτει η σκηνογράφος σχετικά με τους «Όρνιθες» Έλλη Παπαγεωργακοπούλου με αφορμή την πολυαναμενόμενη παράσταση, 19 και 20 Αυγούστου, στο Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου, σε σκηνοθεσία Νίκου Καραθάνου.
«Ακόμα και τα κοστούμια δεν είναι κοστούμια ρόλων, αλλά ηθοποιών, τύπων ανθρώπων. Κάποια βασίζονται σε ορισμένες αναφορές, όπως του Άγγελου Παπαδημητρίου, που εμπνέεται από την τραγουδίστρια Ισαβέλα Βάργκας, θυμίζοντας μια γυναίκα άφυλη, την οποία ο ίδιος συναντάει τώρα αλλά την ξέρει από την παιδική του ηλικία. Ο Νίκος Καραθάνος και το κοστούμι του θα θυμίζουν κάτι από τον Πάμπλο Εσκομπάρ, καθώς οι περισσότερες εμφανίσεις κάτι σημαίνουν, αφού είναι ‘χτισμένες’ πάνω στον κάθε ηθοποιό, ιδιαιτερότητα που χρειάστηκε πολύ μεγάλη μελέτη».
Κουρασμένη από άπειρες ώρες εργασίας, αλλά ικανοποιημένη από μια ολοκληρωμένη εικόνα που έχει πετύχει ήδη η παράσταση λίγο πριν από την πρεμιέρα, η Έλλη Παπαγεωργακοπούλου μιλά για μια αρμονία που κυριαρχεί, αρμόζει και αξίζει στον κόσμο, σαν να είναι ένας ο δημιουργός. Απαιτητική επαγγελματίας η ίδια, έχει δημιουργήσει εδώ και είκοσι χρόνια αξέχαστους σκηνικούς κόσμους, συνεργαζόμενη με πολλούς σκηνοθέτες, θέατρα και παραγωγούς. Ωστόσο, δεν διστάζει να παραδεχτεί ότι οι συνεργασίες με τον Νίκο Καραθάνο, που είναι χρόνια φίλοι και «καλλιτεχνικά της ίδιας φυλής», την οδηγούν κάθε φορά ένα βήμα πιο πάνω, γιατί αυτό κάνει και ο ίδιος, ομολογώντας πως αυτό που πέτυχαν στους «Όρνιθες» μοιάζει «σαν την όαση απέναντι σε έναν κακοποιημένο Αριστοφάνη».
Εξηγεί πως η κατεύθυνση στις σκηνοθεσίες του Νίκου και τις σκηνογραφίες τις δικές της «είναι περισσότερο ανθρωποκεντρική, πιο πολύ παιχνιδιάρικη, αγαπησιάρικη και αυθεντική», θυμίζοντας ένα έργο της ναίφ ζωγραφικής, που εντυπωσιάζει με μια ενσωματωμένη λαϊκή σοφία, μακριά από τον ακαδημαϊσμό. Σαν να παίζουνε παιδιά. «Υπάρχει κάτι τέτοιο, ένας υποβόσκων σουρεαλισμός, κάτι που θυμίζει λίγο Γκογκέν αλλά και μια Ελλάδα που είναι παρούσα» σημειώνει.
Οι «Όρνιθες» αφηγούνται την ανάγκη του ανθρώπου να πετάξει, να δημιουργήσει έναν νέο κόσμο, να έρθει σε επαφή με την αληθινή του επιθυμία. Και η παράσταση επιχειρεί μια γιορτή των αισθήσεων, ριζωμένη στην αξεπέραστη ποιητική δύναμη της αριστοφάνειας κωμωδίας.
Η σκηνογράφος μιλάει για τις χειροποίητες κατασκευές των δέντρων που εφευρέθηκαν ως πατέντα, καθώς «η απελπισία φέρνει πολλά. Όταν δεν μπορούσα να βρω κατασκευαστή για τα κανονικά δέντρα που φτιάχνουν στο θέατρο, δηλαδή με φελιζόλ και γνωστά υλικά, αναγκάστηκε το μυαλό μου να δουλέψει τελείως διαφορετικά και μαζί με έναν πολύ καλό μου φίλο, τον γλύπτη Σωκράτη Παπαδόπουλο, φτιάξαμε κάτι για τον Νίκο. Κάτι σαν δώρο. Με διάθεση χειροποίητης προσφοράς. Πολλοί άνθρωποι έχουν βοηθήσει σ’ αυτό, δουλεύοντας πάρα πολύ, τόσο στα σκηνικά όσο και στα κοστούμια και όλοι οι τεχνίτες και κατασκευαστές είναι άριστοι και πάντα στο πλαίσιο του τι μπορούμε να κάνουμε με το ποσό που είχαμε, το οποίο δεν ξεπερνάει κάποια άλλη παραγωγή. Πάντα θέλαμε να είχαμε κάποια δικά μας δέντρα σε αυτήν την παράσταση για να φωλιάζουν τα πουλιά μας. Έτσι, οι κορμοί γίνανε από μπαμπού για να είναι κατασκευές ελαφριές και ανθεκτικές και να μπορούν να αποσπώνται από τα φυλλώματα και τα κλαδιά, τα οποία έγιναν και αυτά με πολύ ειδικούς τρόπους. Κάθε δέντρο είναι διαφορετικό από το άλλο και όλα μαζί δημιουργούν μια σύνθεση που μοιάζει με ανθογυάλι, που χρησιμοποιούσαμε παλιότερα στα σπίτια για να τοποθετούμε τα λουλούδια. Από αυτή την εικόνα προέκυψε και το νησάκι μας στο οποίο θα τοποθετούνται τα δέντρα όταν δεν κινούνται από τους ηθοποιούς».
Το έργο αφηγείται την ιστορία δύο φίλων, του Πεισθέταιρου και του Ευελπίδη, που εγκαταλείπουν την πόλη τους, την Αθήνα, για να αναζητήσουν μια νέα πολιτεία, «μαλακιά και παχουλή σαν πουπουλένιο στρώμα ή σαν την κοιλίτσα του μωρού». Και τη βρίσκουν στη χώρα των πουλιών, που την ονομάζουν «Νεφελοκοκκυγία». Τα πουλιά δέχονται τους δύο ξένους, τους δίνουν φτερά και όλοι μαζί ρίχνονται με ενθουσιασμό στην ανοικοδόμηση ενός τείχους στους αιθέρες, που αποκόπτει την επικοινωνία ανάμεσα στους θεούς και τους ανθρώπους. Η ευδαιμονία τής νέας πολιτείας στηρίζεται σε αυτή την πρωτόγνωρη ιδέα. Φαντασία και πραγματικότητα, άνθρωποι, θεοί και ζώα μπλέκονται μοναδικά σε έναν κόσμο που έχει τη σοβαρότητα του παιχνιδιού, τη ρευστότητα του ονείρου και τη γλυκιά μελαγχολία της ζωής.
«Η παράσταση είναι χτισμένη πάνω στην καρδιά, στις ψυχές και στα όνειρά μας από μια ομάδα πολύ δεμένη. Είναι ένα δώρο του Νίκου προς τον κόσμο. Για μένα πάει πιο μακριά αυτό το δώρο, επειδή έχασα έναν πολύ αγαπημένο μου άνθρωπο φέτος. Έτσι στέλνω ένα μεγάλο δώρο στον ουρανό. Θεωρώ ότι είναι μια δουλειά σημαδιακή για όλους μας. Καθώς είχαμε να αντιμετωπίσουμε πολλά, ακόμα και το παλιό φάντασμα των Ορνίθων που πλανάται εμείς δεν το πήραμε μαζί μας, παρά κρατήσαμε μόνο την καλή του ενέργεια».
Της θυμίζω πως όλη αυτή η χειροποίητη κατασκευή ενός κόσμου θυμίζει τα παιδιά που εφευρίσκουν και στήνουν τις ιστορίες τους από ταπεινά υλικά και κουρελάκια.
«Ναι, είναι αλήθεια αυτό. Έτσι κάνει και η εξάχρονη κόρη μου» λέει, φανερώνοντας την αδυναμία που της έχει. «Με τον Νίκο έχουμε αυτήν την νοοτροπία. Μόνο ο «Βυσσινόκηπος» ήταν μια μεγάλη σκηνική κατασκευή. Εδώ κάναμε οικονομία όχι μόνο στα χρήματα αλλά και στον καλλιτεχνικό μας ναρκισσισμό. Γιατί κάποια στιγμή, αν αρχίζεις να χαϊδεύεις πολύ τον εαυτό σου, ξεφεύγεις από το μέτρο και τη λιτότητα. Και ο Νίκος είναι έτσι, όλες του οι σκηνοθεσίες παραμένουν λιτές και σεμνές. Μου αρέσει αυτό και έτσι κατορθώνω κι εγώ να μην πέφτω στον ναρκισσισμό της σκηνογραφίας και της ενδυματολογίας».
Μάνια Ζούση
Πηγή: Αυγή
Info
Μετάφραση: Γιάννης Αστερής Σκηνοθεσία: Νίκος Καραθάνος Διασκευή: Νίκος Καραθάνος, Γιάννης Αστερής Σκηνικά – Κοστούμια: Έλλη Παπαγεωργακοπούλου Μουσική: Άγγελος Τριανταφύλλου Φωτισμοί: Σίμος Σαρκετζής Κίνηση: Amalia Bennett Βοηθός σκηνοθέτη: Ιωάννα Μπιτούνη Βοηθός σκηνοθέτις: Μαρίσσα Τριανταφύλλου Βοηθοί σκηνογράφου: Ευαγγελία Θεριανού, Μυρτώ Κοσμοπούλου, Μυρτώ Λάμπρου Βοηθός μουσικού: Βασίλης Παναγιωτόπουλος Βοηθός παραγωγής: Τζέλα Χριστοπούλου Παραγωγή: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση Εκτέλεση Παραγωγής: Γιολάντα Μαρκοπούλου, Κωνσταντίνα Γεωργίου / POLYPLANITY Productions
Θίασος: Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Αλίκη Αλεξανδράκη, Μαρία Διακοπαναγιώτου, Βασιλική Δρίβα, Νίκος Καραθάνος, Έμιλυ Κολιανδρή, Γιάννης Κότσιφας, Έκτορας Λιάτσος, Χρήστος Λούλης, Φωτεινή Μπαξεβάνη, Κωνσταντίνος Μπιμπής, Νατάσσα Μποφίλιου, Άγγελος Παπαδημητρίου, Φοίβος Ριμένας, Μιχάλης Σαράντης, Γιάννης Σεβδικαλής, Άρης Σερβετάλης, Άγγελος Τριανταφύλλου, Γαλήνη Χατζηπασχάλη
Παίζουν ζωντανά οι μουσικοί: Μάριος Δαπέργολας, Σοφία Ευκλείδου, Δημήτρης Κλωνής, Βασίλης Παναγιωτόπουλος, Δημήτρης Τίγκας
