«Δεν είμαι καλός στα λόγια, εγώ βλέπω και μιλώ με εικόνες. Το να εκφραστώ με λέξεις και να γράψω, είναι πολύ δύσκολο για μένα. Έτσι κυνηγάω κάθε φορά την καλύτερη δυνατή εικόνα, που θα εκφράζει το μεγαλείο της στιγμής που έζησα. Αυτό, που κλείνοντας τα μάτια είχα ήδη ζήσει στο μυαλό μου και το είδα να έρχεται.
Το επόμενο δευτερόλεπτο και οποιαδήποτε άλλη φορά στο ίδιο σημείο, θα είναι κάτι διαφορετικό και πάντα θα υπάρχει η δυνατότητα για ακόμη καλύτερη λήψη. Η τελειότητα εκείνης της συγκεκριμένης λήψης, περνά στο παρελθόν μέχρι την επόμενη εμπνευσμένη στιγμή, που όλα θα συνωμοτήσουν για το κλικ, που θα μου δώσει τη στιγμιαία αίσθηση της πληρότητας. Αυτό μου δίνει νόημα στη ζωή μου και ενέργεια να συνεχίζω.
Θυμάμαι στα ταξιδιωτικά ρεπορτάζ στο «Γεωτρόπιο», ο Σταματόπουλος διάλεγε μια εκπληκτική φωτογραφία για κεντρικό σαλόνι κι έγραφε στο πλάι μια φράση, που τη συνόδευε και την απογείωνε. Πόσο θαυμάζω αυτή την ικανότητα στο λόγο και τη γραφή! Όπως και οι αναγνώστες, έτσι κι εγώ, μόλις έβγαινε το φύλλο, άνοιγα το περιοδικό με ανυπομονησία κατευθείαν σ αυτό το σημείο κι «έφευγα» ».
«Πίστεψέ με κι εγώ! Ακόμη υπάρχει στο αρχείο μου π.χ. το τεύχος με το θέμα της Τοσκάνης !» απαντώ στον Μπάμπη Γκιριτζιώτη επίσημο adventure photographer της North Face Greece και της Canon Greece και ιδρυτή της εταιρίας κάλυψης outdoor activities & events GO experience .
Συναντηθήκαμε τέλη Ιουλίου, σ ένα δεντροφυτεμένο κήπο και ήρθε η ώρα να μοιραστώ μαζί σας, το απόσταγμα μιας τρίωρης συναρπαστικής συζήτησης.
Μια χαρτογράφηση της γης, των ανθρώπων, της κοινωνίας, της ανθρώπινης συνείδησης και των προσωπικών αναζητήσεων, μέσα από τον φωτογραφικό φακό ενός σεμνού και παθιασμένου ταξιδευτή, που ψάχνει και ψάχνεται, κάνοντας την περιπέτεια τέχνη και την τέχνη περιπέτεια.
«Από το γυμνάσιο ήμουν στην παρέα αυτός που φωτογράφιζε τους άλλους και σ αυτή την ηλικία άρχισα και τις εξορμήσεις στο βουνό. Με τον καιρό, άρχισα να καταλαβαίνω, ότι αυτό που ήθελα να κάνω, είναι να συνδυάσω αυτά δύο πράγματα που τόσο με γοήτευαν. Το βουνό και τη φωτογραφία. Άρχισα ερασιτεχνικά λοιπόν τις προσπάθειές μου και το μεγάλο μου σχολείο, ήταν η εφημερίδα Ελευθεροτυπία, όπου το 2001 και σε ηλικία 26 χρόνων, ξεκίνησα να δουλεύω ως βοηθός δημοσιογράφων».
«Που σημαίνει το παιδί για τα θελήματα ή κάτι παραπάνω;»
«Τα πάντα. Γενικών καθηκόντων. Από το να μαζεύω προκηρύξεις από κάδους απορριμμάτων, να μεταφέρω και να παραλαμβάνω έγγραφα και εξοπλισμό, ως οδηγός ταξιδιωτικών ρεπορτάζ σε Ελλάδα και Εξωτερικό, για το « Γεωτρόπιο». Στις αποστολές αυτές ήμουν συνήθως εγώ, ο δημοσιογράφος και ο φωτογράφος. Ρουφούσα αχόρταγα ό,τι έβλεπα, παρατηρούσα και ρωτούσα ό,τι δεν καταλάβαινα και μ ενδιέφερε, ζητούσα συμβουλές και καθοδήγηση και με κάθε ευκαιρία φωτογράφιζα κι εγώ. Αξέχαστες στιγμές όπως το ταξίδι στην Τοσκάνη και την Τυνησία. Βγήκα γρήγορα στο δρόμο, γιατί είχα την τύχη βλέποντας το μεράκι μου, να μου δανείζουν κάμερες να φωτογραφίζω με κάθε ευκαιρία και ουσιαστικά να κάνω πρακτική και έτσι να εκπαιδεύομαι, σ αυτό που έγινε η δουλειά μου.
Κλείνοντας τα 27, αποφάσισα να γίνω freelancer και υπήρξα ανεξάρτητος συνεργάτης της Ελευθεροτυπίας και στη συνέχεια του «Κ» της Καθημερινής, του Traveller, του Passeport, των εκδοτικών οίκων Μεταίχμιο και Infoγνώμων , πραγματοποιώντας τα πρώτα μεγάλα ταξίδια της ζωής μου».
«Το να πηγαίνεις Αιθιοπία, Τζιμπουτί, Ερυθραία και μάλιστα με τον τρόπο που το έκανες εσύ, θα το χαρακτήριζα επικίνδυνες αποστολές κι όχι μεγάλο ταξίδι. Πως προέκυψε αυτό;»
«Ήθελα την περιπέτεια, ήθελα να ασχοληθώ με κάτι που ξέφευγε από τα συνηθισμένα θέματα στην Ελλάδα κι είχα ακούσει διάφορες ιστορίες για την Αιθιοπία, που ήταν και το πρώτο μου ταξίδι, που μου είχαν εξάψει τη φαντασία και μου κέντριζαν το ενδιαφέρον. Πέρασα εκεί ενάμιση μήνα και πήγα άλλες τρεις φορές».
«Τι σε έκανε να ξαναγυρίσεις;»
«Πέρα από την ομορφιά της φύσης, η ομορφιά των ανθρώπων, ανδρών και γυναικών, που διέφερε από τις υπόλοιπες φυλές που κατοικούν στην Αφρική. Τα λεπτά χαρακτηριστικά τους, το γλυκό μελαχρινό χρώμα της επιδερμίδας τους και η ιδιοσυγκρασία αυτού του λαού, που ζούσε όμως σε συνθήκες εξαθλίωσης, με είχαν γοητέψει. Επόμενος προορισμός το Τζιμπουτί, ακολουθώντας τους δρόμους του τσατ».
«Τι είναι το τσατ;»
«Είναι ναρκωτικό. Ακολούθησα λοιπόν τη διαδρομή, ουσιαστικά τη διανομή του, ταξιδεύοντας με ξύλινο τρένο μαζί με τους εμπόρους και ένοπλους αντάρτες. Ακόμη και οι καλόγριες, στο μοναστήρι που μας φιλοξένησε για λίγο με τη συνεργάτιδά μου δεν το πίστευαν όταν το άκουσαν . Ήμασταν οι μόνοι λευκοί επιβάτες μαζί με μια Γαλλίδα. Για να καταλάβεις τον κίνδυνο που διατρέχαμε, θα σου πω πως το πρώτο βαγόνι μετά την μηχανή, ήταν γεμάτο σακιά με άμμο έτσι ώστε στην περίπτωση που πέσουμε σε ενέδρα με νάρκες, να προστατευτούμε στο μέγεθος του δυνατού. Δεν είχα έτσι κι αλλιώς την οικονομική δυνατότητα να χρησιμοποιήσω μέσα όπως το αεροπλάνο ή να μείνω σε ασφαλή καταλύματα και ξενοδοχεία. Αυτό βέβαια είχε σε όλα τα ταξίδια μου και τη θετική του πλευρά, γιατί είχα την πραγματική εικόνα των συνθηκών της ζωής τους, τις βίωνα και τις κατέγραφα.
Για να πάμε στο όρος Τεντέν, κάναμε ωτοστόπ σ ένα φορτηγό της κακιάς ώρας, που μας πήρε μαζί με άλλους ντόπιους. Ήταν τότε που γίνονταν οι εχθροπραξίες ανάμεσα Αιθιοπία, Ερυθραία και Τζιμπουτί, μετά τον διαχωρισμό τους. Διασχίζαμε την περιοχή περπατώντας συχνά ανάμεσα σε διαμελισμένα κορμιά και μόνο με έμπειρο συνοδό, γιατί υπήρχαν παντού νάρκες. Μου είχε κάνει εντύπωση, όταν κάποια στιγμή σταματήσαμε και κατάλαβα πως ο οδηγός του φορτηγού, που δεν ήταν μουσουλμάνος, ξέροντας πως είναι η ώρα προσευχής τους, το σεβάστηκε κι ας καθυστερούσε το δρομολόγιό του».
«Αυτά τα ρεπορτάζ τα έκανες σε πολύ νεαρή ηλικία . Δεν φοβόσουν; Ήσουν ικανός να διαχειριστείς τόσο σκληρές καταστάσεις; Ας μην ξεχνάμε πως ερχόσουν από μια Ελλάδα, που εκείνη την εποχή της καλοπέρασης και του εφησυχασμού, τέτοιοι προορισμοί ήταν επιστημονική φαντασία κι εσύ είχες εμπειρία μόνο ως συνοδός σε μικρά απλά ταξιδιωτικά οδοιπορικά».
«Με έλκυε το άγνωστο και το ανεξερεύνητο. Εντόπιζα ένα θέμα, το μελετούσα και το οργάνωνα με κάθε λεπτομέρεια. Σίγουρα φοβόμουν κι όποιος δε φοβάται είναι τρελός. Θέλω να είμαι καλά, για να μπορώ να κάνω αυτό που αγαπώ, όσο περισσότερα χρόνια είναι δυνατόν. Δεν μπορούσα όμως να αντισταθώ, σε ένα ακόμη πιο δυνατό θέμα κάθε φορά. Δεν με επηρέαζε, γιατί τα διαχώριζα στο μυαλό μου. Έλεγα μέσα μου: Είσαι εδώ για να καταγράφεις ».
Βέβαια είναι γνωστό το ερώτημα: «Αν έβλεπες έναν άνθρωπο να πνίγεται και έπρεπε να επιλέξεις ή να τον σώσεις ή να τον φωτογραφίσεις, τι θα έκανες;»
«Πίστεψέ με μετά από τόσα χρόνια, ακόμη δεν μπορώ να απαντήσω. Δεν θα ξεχάσω σίγουρα τη συγκλονιστική στιγμή που έζησα στη Ζάμπια. Μόλις έφτασα, πήγα κατευθείαν στο σημείο που ήταν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα και τους βρήκα σε κατάσταση συναγερμού, να ανεβαίνουν στην καρότσα ενός φορτηγού. Μου είπαν πως φεύγουν γιατί τους ειδοποίησαν, πως ακόμη ένα βρέφος είχε εγκαταλειφθεί από τη μητέρα του στη ζούγκλα και πήγαιναν να το βρουν και να το σώσουν, πριν κατασπαραχθεί από τα άγρια ζώα. Αυτή ήταν η λύση απόγνωσης για τις γυναίκες της Ζάμπια που λιμοκτονούσαν και δεν μπορούσαν να θρέψουν τα παιδιά τους. Πήγα μαζί τους. Δεν θα σου πω λεπτομέρειες.
Από την άλλη είχα και την οικογένειά μου που ανησυχούσε. Το ανέκδοτο που έχει μείνει μεταξύ μας από τότε, είναι όταν έλειπα για δύο μήνες στην Ερυθραία και η μητέρα μου ανησυχούσε. «Πού είναι τώρα ο Μπάμπης και ανησυχείς;» τη ρώτησε μια θεία μου. «Στην Ερυθραία.» «Καλά και δε μπορεί ο αθεόφοβος να πάρει ένα τηλέφωνο πια;» είχε απαντήσει νομίζοντας πως είμαι στην Αθήνα».
«Σε άλλαξαν αυτές οι εμπειρίες;»
«Πολύ. Έμαθα να είμαι ολιγαρκής και να έχω υπομονή. Γελάω όταν κάποιος εκνευρίζεται σαν να ήρθε η συντέλεια του κόσμου, που άργησε 5 λεπτά το λεωφορείο, όταν εκεί που ήμουν πηγαίναμε στην αφετηρία στις 9 το πρωί και δεν φεύγαμε αν το λεωφορείο δεν γέμιζε επιβάτες. Κι αυτό γινόταν συνήθως κατά το απόγευμα. Είδα τι σημαίνει πραγματικά φτώχια και πείνα. Πήγα σε χωριά που δεν είχαν νερό ή τροφή.
Αναθεώρησα ό,τι πίστευα για τη ζωή και υιοθέτησα την αυτάρκεια, που είδα στους ανθρώπους του Νεπάλ, που με φιλοξένησαν στα σπίτια τους κι έφαγα μαζί τους στην κουζίνα τους. Αξιοθαύμαστοι άνθρωποι, δεν ήταν φτωχοί, αλλά δεν ζητούσαν περισσότερα. Τους αρκούσαν αυτά που είχαν, για να είναι ευτυχισμένοι. Μετέδιδαν την εσωτερική τους ηρεμία και την ισορροπία, που πηγάζει από το αίσθημα πληρότητας που τους διακατέχει και το να περπατήσουν 2 και 3 μέρες για να φτάσουν στο χωριό που θέλουν, ήταν γι αυτούς μια απλή διαδικασία της καθημερινότητας τους».
«Το Νεπάλ ήταν άλλο ένα ταξίδι περιπέτειας; »
«Πήγα δύο φορές το 2010 και το 2011, καλύπτοντας στο Solu Khumbu Trail, την πρώτη φορά τον 1ο Έλληνα αθλητή ορεινού τρεξίματος Νίκο Καλοφύρη και τη δεύτερη την 1η Ελληνίδα αθλήτρια Ναταλία Παπουνίδου.
Εκεί το τοπίο με μέθυσε. Αυτή η έκταση και ο όγκος των βουνών, που μοιάζουν με έναν επιβλητικό ωκεανό από κορυφές, που συνεχίζονται στο άπειρο και παρόλα αυτά δεν τις χορταίνεις .
Χρειάστηκε να διανύσω 300 km πεζός για 15 ημέρες, σε υψόμετρα 1.950-5.500m, σ έναν από τους πιο απαιτητικούς ορεινούς αγώνες παγκοσμίως. Παράλληλα έστελνα καθημερινή ανταπόκριση με κείμενο και φωτογραφικό υλικό σε περιοδικά και websites ορεινού αθλητισμού παγκόσμιας εμβέλειας. Αμέτρητες ώρες εξουθενωτικής ανάβασης και μια εμπειρία, που δεν θα την άλλαζα με τίποτα στον κόσμο».
«Πότε γύρισες στη γενέτειρά σου τη Θεσσαλονίκη ;»
«Το 2006. Τα μάζεψα κι άφησα πίσω μου τα Εξάρχεια και άρχισα ως φωτορεπόρτερ τη συνεργασία μου με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, παράλληλα με τις συνεργασίες με ταξιδιωτικά έντυπα, αφού πέρασα πρώτα ένα χρόνο μόνος στον Ταύγετο, ασχολούμενος με τα μελίσσια και μαζεύοντας ελιές. Αγαπώ τις μέλισσες και η αγροτική ζωή, η ενασχόληση με τη γη μέσα στη φύση με ηρεμούν».
«Τελικά νομίζω πως αυτό που είπες πριν δεν ισχύει. Η σκληρή εμπειρία από τα ταξίδια στην Αφρική, καταγράφηκε φωτογραφικά αλλά και ψυχικά βαθιά μέσα σου και ζητούσες την κάθαρση και τη γαλήνη μέσα στην άλλη σου αγάπη, το βουνό».
«Ίσως να έχεις δίκιο. Δεν το χα σκεφτεί έτσι μέχρι τώρα. Ένιωσα ξαφνικά την ανάγκη για ένα διάλειμμα. Τα παράτησα όλα κι έφυγα».
«Τελικά είσαι ένας μοναχικός λύκος; Αναζητάς την απομόνωση και τα ρεπορτάζ βουνού είναι η διέξοδος σ αυτή την ανάγκη μοναχικότητας;»
«Δεν θα το έλεγα. Σίγουρα όμως, όπως όλοι, χρειάζομαι τις στιγμές μου, αλλά όταν ξεκινώ πχ. για τον Όλυμπο, δεν λέω ποτέ όχι σε κάποιον που θέλει να ρθει μαζί μου, όπως επίσης συμβαίνει συχνά να με ακολουθούν άνθρωποι, που τυχαία συναντώ κατά την ανάβασή μου. Και γενικά η φιλοσοφία μου είναι ανθρωποκεντρική.
Οι άνθρωποι και η διάσταση που δίνουν στον τόπο, που όρισε η μοίρα να γεννηθούν, να ζήσουν και να δημιουργήσουν. Η σφραγίδα τους και η αλληλεπίδραση με το περιβάλλον τους. Οι στιγμές τους και οι σκέψεις τους και πως μπορώ να τις «πιάσω» σε μια λήψη. Αν κάποια στιγμή αφήσω το βουνό ως πεδίο αναφοράς, θα ήθελα να κάνω δουλειές σαν του Μπεχράκη».
«Υπάρχουν φωτογραφίες που σκέφτεσαι πως θα ήθελες να τις είχες βγάλει εσύ;»
« Όχι φωτογραφίες. Αυτό που θα ήθελα είναι να ζήσω τις εμπειρίες, τις σκέψεις, τα συναισθήματα που είχαν εκείνη τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή της λήψης, από το σημείο που βρίσκονταν, ο Γιάννης Μπεχράκης, o Renan Ozturk και ο Σεμπαστιάο Σαλγκάδο, ο Βραζιλιάνος κορυφαίος φωτογράφος, που επίσης θαυμάζω. Θα ήθελα να είμαι εκεί μαζί τους και να το βιώσω κι εγώ» μου απαντά με θέρμη κι ενθουσιασμό.
Μια εικόνα είναι 1000 λέξεις κι οι λέξεις σήμερα δε φτάνουν να αφηγηθώ όσα ειπώθηκαν με τον Μπάμπη Γκιριτζιώτη. Γι αυτό, θα συνεχίσουμε με το δεύτερο μέρος της κουβέντας μας αύριο. Ραντεβού λοιπόν αύριο εδώ, στις [ Συναντήσεις ] και το artplay.gr, με νέες συναρπαστικές περιπέτειες και τις εικόνες τους.
Έρευνα – κείμενο Μαρία Μαυρίδου
Οι φωτογραφίες παραχωρήθηκαν από το προσωπικό αρχείο του Μπάμπη Γκιριτζιώτη
