Εγκατάσταση Εικαστικά Συναντήσεις

Μαρία Μπελιβάνη: «Το παρελθόν στοιχειώνει το μέλλον»

«Ακόμη ηχούν στα αυτιά μου οι ανακοινώσεις αναζήτησης στο ραδιόφωνο από τον Ερυθρό Σταυρό, για τον Χρίστο Αλεξανδρίδη. Το παρελθόν στοιχειώνει το μέλλον και έτσι ξύπνησε μέσα μου αυτόματα το ερώτημα: «Εσύ τι θα έπαιρνες μαζί σου;»  και η θέληση μέσα από τα έργα μου, ο επισκέπτης να μυηθεί στον ανθρώπινο συλλογικό πόνο και τη νοσταλγία, ο καθένας να αναζητήσει το προσωπικό του κομμάτι και τις δικές του άμυνες και αντοχές στην έννοια του ξεριζωμού και της εγκατάλειψης», αφηγείται στην Μαρία Μαυρίδου και το artplay.gr η γιατρός και εικαστικός από την Θεσσαλονίκη Μαρία Μπελιβάνη με αφορμή την μεταφορά της έκθεσής της «Εσύ τι θα έπαιρνες μαζί σου», στην Αίθουσα τέχνης Τεχνοχώρος,  Λεμπέση 4 & Μακρυγιάννη, από τις 9 Ιουνίου.

 

592

 

«Αεικίνητη, ζεστή και γήινη, αδιαμφισβήτητα εντυπωσιακή,  με τη  λάμψη  του πάθους στο βλέμμα και ένα  δυναμισμό   που εναλλάσσεται με στιγμές ανασφάλειας  από το φόβο πως μέσα στις άπειρες καθημερινές υποχρεώσεις  επαγγελματικές, οικογενειακές  και καλλιτεχνικές, είτε ξέχασε είτε παρέλειψε κάτι σημαντικό.

«Το κυνήγι της τελειότητας είναι μια ουτοπία αλλά και το έναυσμα για συνεχείς αναζητήσεις, δημιουργική έμπνευση και προσπάθεια  βελτίωσης  στην  προσωπική και καλλιτεχνική ζωή», μου λέει   πίνοντας τον καφέ μας  στην αυλή του ΕΛΜΜΘ .

Πιστεύω πως η επίδραση της φύσης  λειτουργεί σήμερα σαν αγχολυτικό πάνω της  αν και η μεγάλη της αγάπη είναι η θάλασσα κι αυτήν επικαλεστήκαμε ως ανάμνηση και βίωμα το προηγούμενο απόγευμα, κατά τη διάρκεια της φωτογράφισής της για το άρθρο, στον χώρο των Les yper yper στη Γ. Σταύρου 4 που μας παραχωρήθηκε γενναιόδωρα.

«Πολυπράγμων σε μια συνεχή μετάβαση από χώρο σε χώρο. Σπουδές ιατρικής , δραματική σχολή, ηθοποιία,  συγγραφή, γιατρός αλλά και εικαστικός. Όλα αυτά ήταν  νεανικά όνειρα που με σταθερά βήματα έγιναν πραγματικότητα;»

«Το έφερε η ζωή. Η εσωτερική ανάγκη έκφρασης και η συνεχής αναζήτηση της προσωπικής μου ταυτότητας. Εκ των υστέρων σκεφτόμενη, πιστεύω πως αυτό γεννήθηκε από την αλληλεπίδραση με το περιβάλλον και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα την κάθε χρονική στιγμή.»

«Με τον ίδιο τρόπο γεννήθηκε και η ιδέα της θεματικής έκθεσης με τίτλο « Εσύ τι θα έπαιρνες μαζί σου; ΞΕΡΙΖΩΜΟΣ/ BORDERS» που ετοιμάζεσαι  να παρουσιάσεις  στην Αθήνα στον  Τεχνοχώρο  τον Ιούνιο,  υπό την αιγίδα της Ύπατης Αρμοστίας του ΟΗΕ;»

«Πράγματι. Από το καλοκαίρι οι εικόνες της επικαιρότητας από τον βίαιο ξεριζωμό των Συρίων, έφεραν στο μυαλό μου τις αφηγήσεις της  προγιαγιάς μου, που το 1922 ήρθε  με τα πόδια από τον Πόντο. Περπατούσαν νύχτα και κρυβόταν μέρα στα βουνά. Έχοντας στην αγκαλιά της τα παιδιά της, ήταν αδύνατον να κρατήσει το χέρι του μικρού της αδερφού, τον όποιο έχασε στο λιμάνι της Τραπεζούντας λίγο πριν την επιβίβαση στο πλοίο . Πρόσφυγας στην Ελλάδα δεν έπαψε μέχρι την τελευταία της πνοή να τον θυμάται, να τον μνημονεύει και να τον αναζητά, φορτωμένη με τύψεις , πλημμυρισμένη αγάπη… Ακόμη ηχούν στα αυτιά μου οι ανακοινώσεις αναζήτησης στο ραδιόφωνο από τον Ερυθρό Σταυρό, για τον Χρίστο Αλεξανδρίδη. Το παρελθόν στοιχειώνει το μέλλον και έτσι ξύπνησε μέσα μου αυτόματα το ερώτημα: «Εσύ τι θα έπαιρνες μαζί σου;»  και η θέληση μέσα από τα έργα μου, ο επισκέπτης να μυηθεί στον ανθρώπινο συλλογικό πόνο και τη νοσταλγία, ο καθένας να αναζητήσει το προσωπικό του κομμάτι και τις δικές του άμυνες και αντοχές στην έννοια του ξεριζωμού και της εγκατάλειψης.

622

«Είχα την τύχη να παρευρεθώ  τον Ιανουάριο, στα εγκαίνια της αντίστοιχης  έκθεσης σου στο Εθνολογικό Λαογραφικό Μουσείο Μακεδονίας- Θράκης στη Θεσσαλονίκη. Ομολογώ πως με άγγιξε ο τρόπος παρουσίασης του θέματος όχι μόνο  από εικαστικής πλευράς, αλλά  και λόγω μικρασιατικής καταγωγής και ανάλογων αφηγήσεων από τη γιαγιά μου αλλά και λόγω παρόμοιων προσωπικών προβληματισμών σε σχέση με την σύγχρονη πραγματικότητα. Πως προέκυψε αυτή η συνεργασία και  το τελικό concept;

 «Έχοντας επισκεφτεί τις  εκθέσεις του μουσείου: «Θεσσαλονίκη Πόλις Εύξεινος-Πολύξενος», και «Οι Δύο  Όχθες Της Νοσταλγίας. Ιστορίες Προσφυγικών Οικογενειών»,  πήρα την πρωτοβουλία να προτείνω στο διευθυντή κύριο Ζήση Σκαμπάλη,  τη συμμετοχή μου στο πλαίσιο της πρώτης.  Αυτό είχε θετική ανταπόκριση και στήθηκε με τη σημαντική βοήθεια της εικαστικού Ράνιας  Εμμανουηλίδου αλλά και του  Ιστορικού Αρχείου Προσφυγικού Ελληνισμού Δήμου Καλαμαριάς, της Αρμενικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, τους κ.κ Αρσέν & κ. Ρουπέν Καλφαγιάν, κ. Ρένα Μόλχο, Οικ. Δαυίδ Καράσσο και κ. Μποένα Μεβοράχ.

 «Είναι μια προσέγγιση  που ξυπνά όλες τις αισθήσεις , ανακαλεί μνήμες  και ευαισθητοποιεί.»

Αυτό είναι αποτέλεσμα συνδυασμού διαφορετικών εικαστικών εφαρμογών, τεχνικών και οπτικοακουστικών  μέσων. Ακουαρέλες με προσωπογραφίες , ακρυλικά, κολάζ και χάρτες με μετωνυμίες.  Φράσεις αποχαιρετισμού  ανθρώπων  που ξεριζωνόταν   αντικαθιστούν τα ονόματα πόλεων,  αποσπάσματα από κείμενα και ποιήματα (Εβραίων  το 1943 και  Αρμένιων, Μικρασιατών, Ποντίων, Μουσουλμάνων  το 1922 ) . Μαρτυρίες προσφύγων και αποσπάσματα από τα βιβλία που χρησίμευσαν ως έμπνευση για την ιστορική έρευνα . Γύψινα μπογαλάκια σε μία γωνία ,σεντόνια βιαστικά δεμένα με τα ελάχιστα που μπόρεσαν να πάρουν μαζί τους. Μία ηχητική εγκατάσταση με ανθρώπους που περπατάνε σε φύλλα, στο χώμα ,με ήχους θάλασσας, τρένων, αναφορά στις οδούς διαφυγής των ανθρώπων του τότε αλλά και του σήμερα. Η ηχητική εγκατάσταση συνεχίζει με δύο ανακοινώσεις του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού για αγνοούμενους της Μικρασιατικής Καταστροφής και κλείνει με τραγούδια αρμενικά, σμυρναίικα,  σεφαραδίτικα, και έναν ποντιακό πυρρίχιο.

648b

«Σειρά λοιπόν έχει η Αθήνα. Εκεί θα εγκαινιαστεί  στην αίθουσα τέχνης  Τεχνοχώρος  η έκθεση με θέμα “Εσύ τι θα έπαιρνες μαζί σου; ΞΕΡΙΖΩΜΟΣ/ BORDERS”  την Πέμπτη 9 Ιουνίου στις 20:00  και θα διαρκέσει μέχρι και το Σάββατο 2 Ιουλίου. Πως προέκυψε η νέα αυτή συνεργασία;»

«Η ατομική  αυτή έκθεση  πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Ύπατης αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR),  στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Προσφύγων.  Μαθαίνοντας για το έργο μου, πρότειναν αυτή τη σημαντική συνεργασία κρίνοντας ότι συμπίπτει απόλυτα με το έργο τους και είναι η πλέον κατάλληλη για να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο στο θέμα του προσφυγικού. Είναι ιδιαίτερη τιμή επίσης για μένα το ότι τη βραδιά των εγκαινίων, θα γίνει ανάγνωση αποσπασμάτων από το έργο του Στρατή Μυριβήλη «Η Παναγιά η Γοργόνα» το οποίο θα απαγγείλει η εγγονή του συγγραφέα Χριστίνα Αγγελοπούλου και την εκδήλωση θα προλογίσει ο Καθηγητής  Διεθνών Σχέσεων  στο Πάντειο  Πανεπιστήμιο, κ. Δημήτρης Καιρίδης.

«Πιστεύεις πως για έναν καλλιτέχνη είναι η  Θεσσαλονίκη ή η Αθήνα ο κατάλληλος τόπος για να δημιουργήσει και να αναδειχθεί;»

«Και στις δυο περιπτώσεις υπάρχουν υπέρ και κατά. Έχω ζήσει στην Αθήνα, ο σύζυγός μου είναι από εκεί και  σίγουρα είτε θέλουμε να το παραδεχτούμε είτε όχι , εκεί το μέγεθος της προβολής και  η απήχηση κάθε καλλιτεχνικής πρωτοβουλίας παίρνει άλλες διαστάσεις  ανοίγοντας  δρόμους. Όμως η ανθρώπινη κλίμακα της Θεσσαλονίκης μου προσφέρει την εξοικονόμηση χρόνου που χρειάζομαι, έτσι ώστε να εργάζομαι  ως γιατρός, να δημιουργώ και να εμπνέομαι ως καλλιτέχνης, να ανταποκρίνομαι στο μέγεθος του δυνατού στις κοινωνικές υποχρεώσεις  και πάνω απ’ όλα να είμαι κοντά στα παιδιά και την οικογένειά μου.»

«Έχοντας  αναλάβει  τόσους απαιτητικούς ρόλους  ταυτόχρονα, θα μπορούσες να  ιεραρχήσεις  τις προτεραιότητες της ζωής σου; Το να είσαι  σύζυγος ενός επίσης πολυδιάστατου άντρα όπως ο Δημήτρης Κατσαντώνης,  που είναι φυσικός, δημοσιογράφος, συγγραφέας , πολιτικός αναλυτής,  λειτουργεί θετικά στη ζωή και την πορεία σου; Αν και θα ήθελα να μπορούσα να κάνω την αντίστοιχη ερώτηση και στον ίδιο».

«Μάνα. Μάνα πρώτα απ όλα! Είναι θέμα ενστίκτου. Από την άλλη οι προτεραιότητες αλλάζουν μέσα στην καθημερινότητα από τις ανάγκες που προκύπτουν κάθε στιγμή. Παραδείγματος χάριν, αν μου ΄λεγες τώρα για κάποιο σύμπτωμα ή πόνο που έχεις, αυτόματα θα ανακαλούσα τη λογική της ιατρικής μου υπόστασης. Το ότι ο Δημήτρης  είναι κι αυτός πολυάσχολος και πολυπράγμων και πάνω απ όλα συγγραφέας , μας παρέχει την αλληλοκατανόηση  και το σεβασμό για τις ανάγκες έκφρασης, προσωπικές αναζητήσεις και ανησυχίες του άλλου. Αυτό δε σημαίνει πως διαφέρουμε από την κλασσική ελληνική οικογένεια, όπου στο μοίρασμα των καθηκόντων και ευθυνών μπορεί  να φέρει συγκρούσεις ή διαφωνίες».

«Τα παιδιά σου φαντάζομαι ότι είναι περήφανα για τη μαμά τους!»

« Δε νομίζω πως καταλαβαίνουν ιδιαίτερα το μέγεθος και τη σημασία όσων κάνω. Αυτό που έχουν ανάγκη και το απαιτούν αδιαπραγμάτευτα είναι η αμέριστη προσοχή μου. Όπως όλα τα παιδιά θέλουν τη μαμά , μαμά! Έχω καταλήξει  κι αυτό είναι κοινή διαπίστωση κάθε γονιού , πως ό, τι και να κάνω πάνω σ΄ αυτό το θέμα πάντα κάτι θα μπορούσε να γίνει καλύτερα και η τέλεια μητέρα δεν είναι εφικτό να υπάρξει. Όμως σίγουρα το ότι είμαι γεμάτη σαν άνθρωπος  λόγω όλων αυτών των ενασχολήσεών μου, κάνει ουσιαστικότερη και καλύτερη τη σχέση μας.

“Ετοιμάζεις κάτι καινούριο αυτό το διάστημα;”

“Όχι, έχω επικεντρωθεί σ΄ αυτήν την έκθεση με απώτερο σκοπό και επιθυμία να ταξιδέψει σε κάθε πόλη της Ελλάδας ευαισθητοποιώντας το κοινό για το προσφυγικό ”

20160120_202028

 

Στο μεγάλο ρολό χαρτιού που ήταν εγκατεστημένο στην έκθεση της Μαρίας Μπαλιβάνη, προκαλώντας μια διαδραστική σχέση με το κοινό , εγώ έγραψα τον Ιανουάριο, τι θα έπαιρνα μαζί μου αν έφευγα κυνηγημένη βιαστικά απ το σπίτι μου,. Μπορείτε να το κάνετε κι εσείς στην Αθήνα από τις 9 Ιουνίου στον Τεχνοχώρο. Προς το παρόν σας προσκαλώ να το γράψετε στον τοίχο μας!

Μαρία Μαυρίδου

20160120_202852

*Η Μαρία Μπελιβάνη έχει σπουδάσει ιατρική (ΑΠΘ) και θέατρο (ΚΘΒΕ), ενώ έχει παρακολουθήσει σεμινάρια ζωγραφικής στο Λονδίνο και στη Θεσσαλονίκη. Έχει συγγράψει το θεατρικό έργο «Μίλαν-Κούντερα 1-0», το βιβλίο για τον ελληνικό πολιτισμό «The Way to Greece» (εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα), και έχει συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις ζωγραφικής, θεατρικές παραστάσεις, κινηματογραφικές ταινίες και τηλεοπτικές σειρές. Σήμερα εργάζεται ιδιωτικά ως ιατρός, με ειδικότητα στο βελονισμό και την ομοιοπαθητική, ενώ συμμετέχει και ως επιστημονικός συνεργάτης στην Πανεπιστημιακή κλινική της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ. Παράλληλα, συμμετέχει στο project unlearning του Artecitya (Goethe Θεσσαλονίκης).

 

Διάρκεια Έκθεσης: 9 Ιουνίου – 2 Ιουλίου 2016

Ημέρες και ώρες λειτουργίας:

Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 11:30 – 15:00 & 18:00 – 21:00

Τετάρτη, Σάββατο: 11:30 – 15:00

Κυριακή, Δευτέρα: Ανοικτά κατόπιν τηλεφωνικού ραντεβού

Αίθουσα τέχνης Τεχνοχώρος

Λεμπέση 4 & Μακρυγιάννη, Αθήνα | metro Ακρόπολη

Τηλέφωνο 211 182 38 18

www.technohoros.org | [email protected]

Μπορείτε να στηρίξετε το επείγον έργο της Ύπατης Αρμοστείας (www.unhcr.gr/how2help) σήμερα, στους λογαριασμούς της ALPHA BANK: 101-00-2002055436 / IBAN: GR89 0140 1010 1010 0200 2055 436 και ΤΡΑΠΕΖΑ ΠEIΡΑΙΩΣ: 5055011562-423, IBAN: GR11 0172 0550 0050 5501 1562 423. Παρακαλούμε επιβεβαιώστε την κατάθεσή σας! Τηλέφωνο: 210 7454701-2 / Fax: 2107454300/ E-mail: [email protected].